Fort Europa

Inhoud

Hooglied van versplintering
Steeds meer Europeanen wantrouwen 'Brussel' en zijn bureaucratie. Ze verlangen terug naar hun land van weleer, met overzichtelijke grenzen en vertrouwde structuren. Zo valt Europa kibbelend uiteen. Tegelijk bouwt het eensgezind een muur om zich heen, die gelukzoekers en vluchtelingen moet buitenhouden. Over die tweespalt schreef Tom Lanoye een novelle. Wie zijn toch die bewoners van dat fort? Waarom bouwen ze het? En wat verdeelt hen, terwijl ze zich net proberen te verenigen?

Fort Europa is een prikkelend stemmenballet. De ruggengraat bestaat uit harde, hilarische dialogen van anonieme Europeanen. Zij vragen zich af wat ze het meest zouden missen aan Europa. Daarnaast voert Lanoye zeven metaforische figuren op, die ieder een pleidooi pro domo houden. Een kleine Belg naast een chassidische jood, een industriële ondernemer naast een stamcelbiologe, en tot slot drie oude hoeren - een kruising tussen Gratiën en Schrikgodinnen. Ze vellen een verrassend verdict. De Europeanen hebben nog maar één lams over om echt Europeaan te worden. Ze moeten het fort opgeven en hun continent verlaten. 'De toekomst ligt niet hier! De toekomst is een vrouw met Chinese voetjes!'

Bespreking

De toekomst ligt niet in Europa

In Fort Europa treden zeven figuren op het toneel, ieder met hun eigen verhaal en argumentatie: een ondernemer die het kapitalisme verdedigt, een Belg die zijn volk typeert, een jood op zoek naar de waarheid, een stamcelbiologe met een missie om de Europeaan te verbeteren en drie oude hoeren die plannen maken. Zij worden afgewisseld door dialogen tussen anonieme personen die zich onder andere afvragen wat zij het meest zouden missen aan Europa. Maar een ding is zeker: er moet iets gebeuren, want de toekomst ligt niet hier. Maar waar dan wel?

Tom Lanoye schreef de theatervoorstelling Fort Europa, Hooglied van versplintering in opdracht van ZT Hollandia. Met deze voorstelling probeert hij een antwoord te vinden op de vraag hoe het zover is kunnen komen met het Europa van vandaag en hoe het nu verder moet. Zijn betoog is verre van een hulde aan de instelling, maar eerder een synthese van de illusies die zich achter Europa schuilhouden. Soms pathetisch, vaak haarscherp brengt hij zijn betoog via een groep mensen die allen op een kantelpunt in hun leven staan. De conclusie laat hij aan de lezer, maar niet zonder duidelijk te maken dat het tijd voor actie is. Fort Europa nodigt ons uit om buiten onze wereld te treden en de toekomst op te zoeken.