Avonturen van Bill Clifford, De

Inhoud

De kenner van detectiveverhalen zal bij het lezen van deze Bill Clifford-avonturen onwillekeurig een vergelijking maken met de Father Brown-figuur van Chesterton. Daar is enige aanleiding voor, maar bij deze parallel te blijven staan betekent het eigen karakter en de verdere verdiensten van dit boek over het hoofd zien. Father Brown is een thema waarvan aan Chesterton de eer der inventie toekomt, maar dat bij gelijke komische kracht en vertelkunst voor vele variaties vatbaar is. Dat dit niettemin zo weinig met succes geschied is, komt juist doordat de geest en het vernuft, hiertoe vereist, zo dun gezaaid zijn. Godfried Bomans echter heeft de proef gewaagd en is geslaagd. Bovendien brengt dit verhaal een geheel nieuwe variant in het oorspronkelijke thema. Father Brown immers is slechts schijnbaar een sufferd, maar in werkelijkheid een vlijmscherpe geest en een geboren analyticus, verborgen achter de misleidende gevel van een vriendelijk en onschuldig klerikaal gezicht. Mijnheer Topwash daarentegen, die dit verhaal de Gordiaanse knoop ontwart, is een gewoon huis-tuin-en-keuken-brein. Wat hem tot zijn 'tour de force' in staat stelt, zijn geen analyses van langere adem, maar het zich te rechter tijd herinneren van enkele kleinigheden die niet zijn doorzicht, maar de dagelijkse sleur van zijn beroep hem geleerd heeft en waarmee hij de gigantische berekeningen van Ãœbermensch Bill Clifford schaakmat zet. Met deze gegevens voor ogen constateert men dat de overeenkomst met Father Brown slechts uiterlijk en schijnbaar is. Het gehele boek is doorlopend een uitstekende proeve van literaire karikatuur, een tamelijk zeldzaam genre. Wat de humor en stijl van Bomans hierin vermogen behoeft weinig betoog. De eerste de beste dialoog of beschrijving uit deze tintelende parodie geeft daarvan het bewijs.